Het is stil in de zaal als de namen klinken van de dierbare bewoners die het afgelopen jaar zijn overleden. Eén voor één worden de kaarsen aangestoken, persoonlijke woorden uitgesproken of een gedicht voorgelezen. De snaren van de harp omlijsten het verdriet en de dankbaarheid met hartverwarmende klanken. Herinneringen aan hen die ons voorgingen vullen de ruimte.

Als geestelijk verzorger mag ik ieder jaar deze herdenkingsbijeenkomst leiden. Een mooie taak die de nodige voorbereidingstijd kost. Je wilt dat het zorgvuldig gebeurt en alles met aandacht en liefde vorm krijgt. Zodat de rituelen, woorden en muziek troostend zijn en bedding geven aan verdriet en gemis.

Dit jaar is er één moment dat me in het bijzonder geraakt heeft. Tijdens het herdenken is er de mogelijkheid om persoonlijk een kaarsje aan te steken voor de mensen die je mist, korter of langer geleden. Een lange rij mensen komt naar voren. En dan opeens zie ik hem, aarzelende tred, tranen in zijn ogen. Het is Henk, één van de bewoners van de PG afdeling. Hij is de laatste tijd wat stiller en in zichzelf gekeerd. Op zijn afdeling zijn er in korte tijd meerdere bewoners overleden. Hij zat iedere dag met hen aan tafel en deelde het leven. Hij liet zijn zorgzaamheid merken aan de vrouw die naast hem zat en niet goed at. Of zat in de late avonduurtjes gezellig met een andere medebewoner in de huiskamer. En opeens waren zij er niet meer en moet Henk opnieuw zijn weg vinden. Wat moet hij nu met de lege avonden? Hoe kan hij nu zijn zorgzaamheid kwijt aan tafel? Hij kan er moeilijk woorden aangeven. Maar iedereen merkt dat het niet zo goed gaat met Henk en heeft zorg om hem.

En nu staat Henk voor me, aan de arm van een zorgmedewerker. Ze noemt zachtjes de namen van de bewoners die hij mist en samen steken ze een kaarsje aan. Het ontroert me hoe de medewerker met aandacht en liefde Henk helpt met dit ritueel. Een paar dagen later hoor ik dat het met Henk beter gaat sinds die avond. Er verschijnt weer vaker een lach op zijn gezicht. De oude Henk komt weer tevoorschijn. Het ritueel van het aansteken van het kaarsje, het samen gedenken, heeft bij Henk wat in beweging gezet. De tranen konden die avond voor het eerst stromen en hebben iets in hem geheeld. Het raakt me hoe betekenisvol een ritueel kan zijn juist ook bij mensen met dementie. De taal vindt hier geen woorden, het ontsteken van het licht wel.

Het is stil in mij geworden. In mijn hart zingt een melodie van ontroering en dankbaarheid om troost die harten geraakt en geheeld heeft door rituelen heen.

Janneke Bregman, geestelijk verzorger Tabitha
*De naam Henk is niet de echte naam van de betreffende bewoner