Het is vandaag de Dag van de Mantelzorg. Een dag waarop de zorg voor iemand in de directe, sociale omgeving centraal staat. Maar wat is mantelzorgen? En wat betekent het voor een mantelzorger om voor iemand die zo dichtbij staat te zorgen? Op deze speciale dag spreken we Sacha Mosch, het nichtje van mevrouw Mosch – Wolf, over de bijzondere rol die zij heeft als mantelzorger voor haar tante, die woont in woonzorgcentrum Onderwatershof.
“Toen 20 jaar geleden Onderwatershof werd gebouwd en ze voor de bouw stond, wist ze ‘hier ga ik wonen’.’’
“Mijn oom en tante hadden zelf geen kinderen. Ze zijn eigenlijk een beetje opgenomen in ons gezin. Met Moederdag of Vaderdag ging ik met mijn broer en zus ook altijd bij hen op visite. Voor ons waren mijn oom en tante dus een soort tweede vader en moeder. Ze waren formeel ook onze voogden, mochten onze ouders overlijden. Mijn oom is een paar jaar geleden overleden. Mijn zus werd de eerste contactpersoon van mijn tante, 4 jaar geleden nam ik dit van haar over. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik een hele bijzondere band met haar heb,” vertelt Sacha Mosch.
“Het was niet altijd even makkelijk met mijn tante, maar ze heeft een goed hart. Ze is heel erg betrokken bij het leven van mij, mijn broer en zus. Als we vroeger een tand eruit hadden, gaven we die aan haar,” lacht Sacha. “Ze is nu natuurlijk oud en je weet dat ze niet altijd blijft leven. Dat is soms wel moeilijk. Op dit moment heeft ze ook dementie. Maar zolang ze nog weet wie ik ben, vind ik het nog niet zo moeilijk. Ik kan gelukkig nog goed met haar praten over vroeger en nu. Sommige dingen van nu onthoudt ze. Maar vorige week had ik bijvoorbeeld een telefoongesprek met haar en toen dacht ze dat ze in de kerk was. Toen ik haar vertelde dat ik haar zo kwam ophalen, belde ze de volgende dag. Ze vond dat ik toch wel erg streng was geweest tegen haar,” lacht Sacha. “Ze heeft ons gesprek dan toch onthouden.”
Haar huis, haar ruimte
“Mijn oom en tante hebben altijd in Den Haag gewoond. Toen Onderwatershof 20 jaar geleden werd gebouwd, zeiden ze: ‘hier willen wij later wonen’. Sindsdien heeft ze altijd vastgehouden aan dit huis. Toen ze zorg nodig had, was het natuurlijk moeilijker geworden. Er was niet gelijk plek voor mijn tante en de zorg die zij nodig had. Ze heeft daarom nog een jaar in andere verpleeghuizen gewoond totdat ze op haar plekje terecht kwam: Onderwatershof.” Sacha en haar broer en zus zijn erg blij dat hun tante het naar haar zin heeft in Onderwatershof. “Het voelt echt als haar huis en haar ruimte. Als de zorg binnen komt, bellen ze bijvoorbeeld aan. Daardoor voelt het echt als bezoek. In het vorige huis waar ze verbleef, had ze een kamer waar alleen een tafel en een bed in stond. Geen eigen meubels. Dat voelde niet als haar eigen woning, meer als een ziekenhuiskamer. In Onderwatershof is haar kamer echt haar thuis,” vertelt Sacha. “Mijn tante had altijd een grote sociale kring. Ze ging naar de tennis en naar de kerk. Dus het is best wel een overgang om dan in een verpleeghuis te gaan wonen. Maar ze heeft het heel erg naar haar zin. “
“Ik probeer me aan te passen aan wat zij fijn vindt”
“Oprecht blij als ik binnen kom”
“Ik zie mezelf echt als mantelzorger. Als ik deze taak niet had, zou ik denk ik minder bij haar langsgaan. Het is fijn dat we het hebben verdeeld. Ik ben de eerste contactpersoon en mijn zus doet al haar administratie en haar financiën. Als mijn tante moeilijke beslissingen moet maken, begeleidt mijn broer haar. Ik vind het erg mooi om deze rol te hebben. Mijn oom en tante namen ons altijd mee op stap en met kerst en verjaardagen waren we daar altijd te vinden. Nu doe je iets terug. En het is mooi om te zien dat ze echt oprecht blij is als ik binnen kom. Ze geeft ook echt iets terug aan mij met dat gevoel.”
“Als mantelzorger lees ik elke dag mee. Voordat ik naar m’n werk ga lees ik de rapportage en probeer ik mee te denken. Als ze andere zorg nodig heeft, dan geef ik dat aan. Daarnaast zit ik in de cliëntenraad. Daarin probeer ik echt mijn rol te vervullen en mee te denken. Natuurlijk is het soms best een uitdaging. Ik heb een gezin en ik werk in het ziekenhuis. Daarnaast ben ik behalve mantelzorger van mijn tante, dit ook voor mijn moeder. Maar ik reserveer echt 1 dagdeel in de week voor mijn tante en 1 dagdeel voor mijn moeder. De keuze voor hen maken is nu niet meer moeilijk. Dat zit er inmiddels zo ingebakken.”
De zorg verandert
Dat het zorglandschap aan het veranderen is, weet Sacha Mosch ook. De personeelstekorten lopen op en daarmee wordt de rol van de mantelzorger steeds belangrijker. “Ik zou het juist heel fijn vinden om als mantelzorger te ondersteunen. Soms zie ik dat de zorg het druk heeft en wil ik graag iets doen. Maar er is nooit aan mij gevraagd of ik wil helpen. Ik zou het niet erg vinden om bijvoorbeeld de plantjes water te geven of andere ondersteunende taken te verrichten. Ik denk dat veel mantelzorgers hier net zo over denken. Het zorgt ook voor een gemoedelijke sfeer en een stukje verbinding met elkaar. Daarnaast ben ik dan veel beter up-to-date over de situatie van mijn tante. Ik zou niet willen dat het een verplichting wordt om er elke week op een bepaald tijdstip te zijn om te helpen. Maar als mantelzorger wil ik graag die rol vervullen, en daar hoort bij om af en toe de zorg te ondersteunen.”